Günümüzde çöl bölgelerinin tanımı, çok az yağış alan alanlar olarak yapılmaktadır. Sıcaklıkla doğrudan ilgisi olmamakla birlikte, birçok çöl gündüz saatlerinde 54°C’ye kadar yükselebiliyor.
Bazı çöller ise günün hangi saati olursa olsun sürekli soğuktur. Bilim insanları bunlara basitçe soğuk çöller diyor.
Mesela, Kuzey Çin ve Güney Moğolistan’daki Gobi Çölü’nü ele alalım.
Yazları sıcak mı sıcak olabiliyor ancak kış aylarında sıcaklıklar -38°C’ye kadar düşebiliyor. Bu soğukluk, çölün yüksek rakımı ve Himalaya Dağları’nın nemli bulutları engellemesi nedeniyle oluşuyor.
Arjantin’deki Patagonya Çölü de benzer şekilde yazın nispeten ılıman, kışın ise ortalama sıcaklıkları 3°C civarındadır. Bu çöl, yazın sıcak olsa da kışın oldukça soğuk olabiliyor.
Çöllerde kum, güneşten gelen ısıyı emmez. Aksine, ısıyı yansıtarak üzerindeki havayı ısıtır.
Diğer arazi türleri ise ısıyı bu şekilde yaymaz. Gündüzleri çöl sıcaklıklarının yüksek olmasının nedeni budur.
Bilindiği üzere su, ısıyı yakalama ve tutma konusunda oldukça başarılıdır. Güneş yeryüzünü ısıttığında; nemli olan bölgelerde ısı, yerin üzerindeki nemli hava tarafından tutulur.
Geceleri ise güneş olmadığında; yerin radyasyonla yaydığı ısı, nemli hava tarafından tutulur ve sıcaklık çok fazla düşmez.
Ancak çöllerde durum farklıdır. Güneş battığında ve yer ısısını kaybetmeye başladığında; yerin üzerindeki hava, ısıyı tutamaz çünkü hava nemli değildir.
Bu nedenle ısı hızla kaybolur ve sıcaklıklar düşer. Ayrıca çöllerde bulut örtüsü de pek bulunmadığı için ısının tutulması daha da zorlaşır. Böylece yerden kaçan ısı, geride sert bir soğukluk bırakır.
İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz:
